Kể từ khi chiếc X5 thế hệ đầu tiên - cũng chính là chiếc SUV đầu tiên của BMW - ra mắt vào năm 1999, thế giới đã chứng kiến 20 năm phát triển vượt trội của dòng xe đa dụng gầm cao nước Đức. Và phần lớn trong số những chiếc BMW X bạn từng thấy, cầm lái, hay sở hữu… đều được sản xuất tại đây: nhà máy BMW Spartanburg.
Tọa lạc tại thành phố Greer, bang South Carolina, BMW Spartanburg hiện đang là nhà máy sản xuất và lắp ráp xe BMW duy nhất trên đất Mỹ. Năm 1992 hãng đưa ra thông báo sẽ xây dựng tổ hợp sản xuất rộng gần 500 ha, tới 1994 thôi thì nhà máy này đã xây xong và đi vào hoạt động luôn, toàn bộ quá trình xây dựng và hoàn thiện chỉ kéo dài trong 23 tháng. Nếu các bác đang có cùng câu hỏi như em thì chiếc xe đầu tiên xuất xưởng là mẫu 318i E36 màu trắng Alpine White. Qua nhiều lần đầu tư mở rộng quy mô sản xuất, tổng kinh phí mà BMW đầu tư cho nhà máy này đã đạt mức 10 tỉ USD.
Nhà máy BMW Spartanburg đã biến South Carolina từ một tiểu bang bình lặng bờ Tây nước Mỹ thành một trong những tổ hợp sản xuất lớn nhất hành tinh, tạo ra hàng chục ngàn việc làm trực tiếp tại nhà máy cũng như rất nhiều cơ hội việc làm gián tiếp khác. Cho tới nay nhà máy luôn đứng đầu nước Mỹ xét trên giá trị xuất khẩu xe hơi tới các thị trường ở khắp nơi trên thế giới. Công suất thực tế của nhà máy hiện nay vào khoảng hơn 1,400 xe/ngày, thậm chí con số này có thể lên đến 1,900 xe khi cao điểm.
Kể từ khi thành lập, tổ hợp sản xuất đã “khai sinh” cho khoảng 4,5 triệu chiếc xe, phần lớn là dòng SUV BMW X. Tính riêng trong năm 2018 thôi thì số lượng xe được sản xuất tại đây đã đạt gần 360,000 chiếc. Hiện tại thì mọi mẫu SUV của BMW (trừ X1, X2) đều được sản xuất tại đây; đặc biệt hơn ngoài mẫu X3 được san sẻ với nhà máy BMW Rosslyn, Nam Phi, đây là nơi duy nhất trên thế giới xuất xưởng toàn bộ các model từ X4 cho tới X7.
Nhân dịp 20 năm nhìn lại chặng đường phát triển của dòng xe BMW X, trang tin nước Anh AutoExpress đã có chuyến tham quan nhà máy BMW Spartanburg và chuyện trò cùng một trong những nhân vật làm việc lâu năm nhất tại đây.
Spartanburg và những mẫu xe X
Chiếc BMW X đầu tiên được đưa đến dây chuyền sản xuất hàng loạt tại South Carolina chính là mẫu X5 E53, thế hệ đầu tiên của dòng xe đã định hình phân khúc SAV. Ra đời năm 1999, đây được coi là một trong những chiếc SUV tiên phong trong việc đem lại cảm giác lái cuốn hút ngay cả khi on-road (vì vậy hãng mới dùng cụm từ SAV - Sport Activity Vehicle, khác bọt so với SUV truyền thống). Cũng chính X5 là mẫu xe luôn đứng đầu doanh số dòng xe X, bởi vậy hơn 30% sản lượng xe của nhà máy hiện nay là đủ mọi phiên bản, đủ các cấu hình của chiếc X5 G05.
Đón tiếp những phóng viên AutoExpress chính là phó chủ tịch nhà máy Spartanburg, bà Sherry McCraw, người đã làm việc tại đây từ ngày đầu tiên đi vào hoạt động. Để thấy được tổ hợp sản xuất đã phát triển tới cỡ nào qua từng ấy năm, McCraw cho biết dự án chỉ có vỏn vẹn 39 công nhân viên trong khoảng thời gian đầu. Và bà là một trong số rất ít người vẫn còn trụ lại cho tới thời điểm này. Giờ đây số người làm việc tại nhà máy khổng lồ này lên tới 11,000.
Bà McCraw chia sẻ với phóng viên về quá trình làm việc tại đây, từ một kĩ sư phụ trách khâu hoàn thiện cho chiếc 3 Series, rồi đến chiếc roadster Z3 và rồi là BMW X5. Đã có một khoảng thời gian 3 năm bà chuyển tới trụ sở chính (BMW Headquarters tại Munich) trước khi quay trở lại Spartanburg phụ trách kĩ thuật và tham gia vào công tác quy hoạch.
“Tôi rất thích chiếc X5 [thế hệ đầu tiên]” - bà cho biết. “Chúng tôi đã bàn bạc về việc sản xuất mẫu xe này trong một vài năm và cuối cùng quyết định được đưa ra: chiếc xe sẽ được sản xuất và lắp ráp ngay tại đây. Ngày ấy cũng đâu biết rồi sẽ thành công hay không, đâu biết rồi xe có tốt như kì vọng hay không?”
“Thế rồi chúng tôi bắt tay vào quá trình sản xuất - lúc đó nhà máy còn chưa thực sự hoàn thiện. Vậy mà nhu cầu thị trường cho chiếc X5 ngày một tăng cao”, McCraw nói. “Chúng tôi không nghĩ rằng mẫu xe này lại thành công đến như thế, để giờ đây nói đến Spartanburg cũng như là nhắc tới chiếc xe biểu tượng BMW X5 vậy”.
Rất tinh ý, BMW đã “cơ cấu” ngay cho đội ngũ phóng viên một trong những chiếc X5 đầu tiên xuất xưởng, cùng với đàn anh SUV cao cấp nhất của hãng hiện tại - chiếc X7 G07. Đã 20 năm trôi qua từ ngày sản xuất nhưng chiếc X5 4.4i V8 vẫn được giữ trong tình trạng cực tốt, odo 350 km, máy móc gầm bệ hộp số… vẫn vận hành trơn tru không thua kém nhiều so với xe sản xuất thời bây giờ. Thế mới biết tiêu chuẩn Đức - đặc biệt là tiêu chuẩn BMW nó đáng giá tới cỡ nào.
“Ngày ấy chúng tôi được nhà máy ở Munich hỗ trợ khá nhiều”, bà McCraw chia sẻ với phóng viên. “Mối quan hệ giữa 2 bên - những kĩ sư, công nhân Mỹ và Đức, cực kì thân thiết, nó như là một dạng tình yêu đặc biệt vậy. Mọi người ở đây rất hào hứng được làm việc với họ và hiểu thêm về văn hóa, về kĩ thuật chế tác xe hơi và sự chú trọng tiểu tiết đặc trưng của người Đức.”
Vừa nói, bà McCraw vừa hồi tưởng lại về đội ngũ làm việc ít ỏi tại Spartanburg ngày ấy. Chỉ sau một thời gian ngắn thôi, từ một nhà máy sản xuất xe pre-production (chủ yếu là xe chạy thử) với số lượng hạn chế, giờ đây Spartanburg đã trở thành tổ hợp sản xuất và lắp ráp ô tô lớn nhất nước Mỹ, nằm top những “siêu nhà máy” của thế giới. “Tôi nghĩ chính bởi tốc độ phát triển kinh ngạc như vậy mà mọi thứ trở nên thật khó tin mỗi lần nhìn lại - ngày ấy xuất xưởng được 10 xe 1 ngày là phấn khởi lắm rồi, giờ thì 10 xe được hoàn thiện tại nhà máy chỉ trong có vài phút mà thôi.”
Sản xuất những chiếc BMW cho thị trường toàn cầu
Để nhà máy có thể phát triển được như ngày hôm nay, không đơn giản chỉ là đắp tiền vào nhằm tăng sản lượng, bắt kịp nhu cầu ngày càng lớn của thị trường. Các bác cũng đã biết, xe hơi kích cỡ ngày một lớn, công nghệ ngày một hiện đại phức tạp. Chính vì thế dây chuyền sản xuất cũng cần thay đổi rất nhiều để thích nghi với tốc độ phát triển chóng mặt này.
“Phần nóc xe [của chiếc X7] thực sự lớn, chúng tôi đã phải phát triển rất nhiều giải pháp phụ trợ để việc sản xuất, lắp ráp được thuận tiện hơn”, bà McCraw cho biết.
“Giờ đây bộ phận nào của xe cũng đi kèm đủ thứ linh kiện đặc biệt; ngay từ cánh cửa đã có rất nhiều chi tiết điện tử trong đó… hay như cơ cấu vận hành một chiếc ghế thôi cũng rất phức tạp. Quy trình sản xuất phải bài bản, có trình tự để dễ dàng giải quyết các vấn đề nảy sinh. Thay vì hoàn thiện xong chiếc xe lại phát sinh lỗi, phải lần lại từng công đoạn để kiểm tra, chúng tôi dành thời gian phân tích cẩn thận sau mỗi công đoạn luôn.”
Khi mà những chiếc X7 đầu tiên rời khỏi dây chuyền sản xuất, cũng là lúc chúng ta thấy dòng xe SUV của BMW đã tiến xa tới như thế nào. Trong khi chiếc X5 thế hệ đầu tiên vẫn có cảm giác sang trọng nhất định, khoảng cách công nghệ giữa 2 chiếc xe là thực sự khác biệt.
Có thể khi bước lên chiếc X5 với màn hình nhỏ lấm chấm các pixel, những nút bấm thô ráp quá khổ, màn hiển thị nhiệt độ nhỏ xíu với đầy ô vuông điện tử… các bác vẫn thấy ok không có vấn đề gì to tát lắm. Nhưng khi đang ngồi X5 E53 mà chuyển qua X7 G07 thì mới biết mặt nhau: bảng đồng hồ full điện tử đồ họa mượt mà bóng bẩy, chưa nói đến màn hình trung tâm to đùng cảm ứng đa điểm, sạc không dây, ghế da cao cấp sưởi ấm mùa đông, làm mát mùa hè, mát xa điêu luyện hơn những cửa hiệu tẩm quất lành mạnh trên phố… Cảm giác như khoảng cách công nghệ còn lớn hơn con số 20 năm.
Không quên bảo vệ môi trường
Là “cái nôi” của những chiếc SUV to lớn hổ báo là thế, nhưng nhà máy BMW Spartanburg không lờ đi những trách nhiệm với cộng đồng và môi trường xung quanh. Trong năm 2018, 97% lượng rác thải công nghiệp của nhà máy được tái chế hoặc tái sử dụng; năng lượng tiêu thụ so với năm 2006 đã giảm tới 61% (nghe khó tin các bác nhỉ, dù công suất nhà máy vẫn tăng từng ngày). Trong dây chuyền lắp ráp chiếc X3, rất nhiều xe điện hydro được sử dụng để vận chuyển các linh kiện qua lại, chúng tạo ra cực ít tiếng ồn và chất thải thì toàn là nước.
Mặt khác, việc sử dụng khí methane đang cung ứng khoảng 50% năng lượng điện tiêu thụ cho nhà máy, tiết kiệm số chi phí khổng lồ 3,82 triệu euro mỗi năm kể từ 2003. Ngay đến từng chiếc BMW cũng được tính toán kĩ lưỡng để có thể được tái chế tối đa sau khi đã hết vòng đời.
Vậy là, sau 20 năm từ khi mẫu xe thể thao địa hình đầu tiên của BMW được sản xuất, nhà máy Spartanburg đã kỉ niệm dấu mốc đáng nhớ: xuất xưởng chiếc xe thứ 4,5 triệu vào tháng 9 vừa rồi. Khi mà nhu cầu thị trường tăng cao đặc biệt với dòng xe SUV, cũng như sự xuất hiện của mẫu xe 7 chỗ cỡ lớn X7 G07, chắc chắn nhà máy BMW Spartanburg sẽ còn phát triển thăng hoa hơn nữa trong khoảng thời gian tới.
